Strategija Evropske unije za Dunavski region (EUSDR), koju je Savjet ministara EU formalno usvojio 24. juna 2011. godine, predstavlja makroregionalnu platformu koja ima za cilj stvaranje sinergije i koordinacije između postojećih politika i inicijativa na području Dunavskog regiona.
U Strategiji EU za Dunavski region učestvuje 14 zemalja dunavskog riječnog sliva, od kojih su 9 članice EU (Austrija, Češka, Mađarska, Bugarska, Hrvatska, Slovenija, Rumunija, Slovačka i Njemačka), dok ostalih 5 čine zemlje nečlanice EU (Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Moldavija, Srbija i Ukrajina).
Dunavska strategija pruža brojne mogućnosti za podsticanje integracije i rasta zemalja različitog nivoa ekonomske razvijenosti, okupljene oko Dunava kao rijeke sa najizraženijim međunarodnim karakterom u svijetu, značajnim internacionalnim hidrobiološkim bazenom, te ekološkim koridorom. Geopolitički položaj Dunavske strategije, pored povezivanja samih država članica, omogućava i otvaranje prema susjedima EU.
Strategija EU za Dunavski region počiva na četiri osnovna tematska stuba:
- Povezivanje i komunikacije – saobraćaj, plovidba, prateća infrastruktura i energetika
- Zaštita životne sredine – prevencija rizika (prije svega zaštita od poplava) i održivo korišćenje prirodnih resursa
- Izgradnja prosperiteta u Dunavskom regionu – konkurencija, ljudi i sposobnosti
- Jačanje regiona – institucionalni kapaciteti i sigurnost
Svaka država učesnica ima nacionalnog koordinatora, koji koordinira učešće svoje zemlje u sprovođenju EUSDR. Uloga nacionalog koordinatora je da promoviše strategiju i da informiše relevantne zainteresovane strane na nacionalnom nivou. Na inicijativu Evropske komisije formirana je i Dunavska strateška tačka, koja vrši funkciju sekretarijata nadležnog za koordinaciju, komunikaciju i evaluaciju ove strategije.
Od početka primjene Strategije, pokrenuto je ili dodatno razvijeno nekoliko veoma važnih projekata, među kojima su najznačajniji glavni planovi obnove i održavanja plovnih puteva, stvaranje mreža za zaštitu životne sredine, razvoj zajedničkih metodologija za procjenu i upravljanje rizikom od prirodnih katastrofa, kao i uspostavljanje mreže za poboljšanje sigurnosti na Dunavu. Zahvaljujući Strategiji unaprijeđen je kulturni i naučno-istraživački dijalog u regionu, kao i saradnja sa postojećim međunarodnim organizacijama (Međunarodna komisija za zaštitu rijeke Dunav – ICPDR, Karpatska konvencija). Uspostavljen je Dunavski finansijski dijalog, kao jedna od uspješnih platformi za kreiranje partnerstva i uključivanje finansijskih institucija na promociji projekata u regionu.
U oktobru 2022. godine osnovan je i Dunavski savjet mladih kao struktura zadužena za institucionalno uključivanje mladih u sva tijela EUSDR kako bi se čuo njihov glas i podstaklo njihovo aktivno učešće u kreiranju politika na makroregionalnom nivou.
EUSDR funkcioniše po sistemu jednogodišnjeg rotirajućeg predsjedavanja. U 2024. godini Strategijom predsjedava Austrija, a u fokusu je implementacija ciljeva i aktivnosti iz Akcionog plana, te uključivanje prioriteta EUSDR u programska dokumenta (embedding).
Više informacija o EUSDR može se naći na internet stranici Strategije.
Kontakti:
Tatjana Bošković, načelnica Direkcije za horizontalna pitanja i makroregionalnu saradnju, email: tatjana.boskovic@mep.gov.me
Tijana Đoković, samostalna savjetnica u Direkciji za horizontalna pitanja i makroregionalnu saradnju, email: tijana.djokovic@mep.gov.me