Podoblasti?

Ovo poglavlje obuhvata podoblasti: pravo osnivanja preduzeća i sloboda pružanja prekograničnih usluga, poštanske usluge i međusobno priznavanje profesionalnih kvalifikacija.

Pravo osnivanja preduzeća će omogućiti crnogorskim poslovnim subjektima da pokrenu, započnu i obavljaju privredne djelatnosti na stabilan i kontinuiran način u jednoj ili više država članica Evropske unije.

Poseban izazov u ovom dijelu predstavlja usaglašavanje nacionalnog zakonodavstva sa Direktivom o uslugama, čime se obezbjeđuje sloboda pružanja prekograničnih usluga. Ova Direktiva reguliše sve usluge i njom se stvara obaveza olakšavanja administrativnih postupaka u području pružanja usluga, obezbjeđuje veća transparentnost kroz osnivanje Jedinstvene kontakt tačke za usluge (JKT) i definiše lista zahtjeva, koji se ne smiju primjenjivati prilikom osnivanja preduzeća, kao ni prilikom prekograničnog pružanja usluga.

Kada su u pitanju poštanske usluge, cilj Evropske komisije je stvoriti zajedničko tržište za poštanske usluge i osigurati kvalitet usluga koje se pružaju, postepeno otvarajući taj sektor tržišnoj konkurenciji.

Pristupanjem Crne Gore Evropskoj uniji, priznavanje profesionalnih kvalifikacija stečenih u Crnoj Gori, predstavljaće jedan od uslova bavljenja privrednom za obavljanje profesija u drugoj državi članici.

Kada je otvoreno poglavlje?

Poglavlje 3 – Pravo osnivanja preduzeća i sloboda pružanja usluga zvanično je otvoreno 11. decembra 2017. godine na Međuvladinoj konferenciji u Briselu. Pregovori u ovom poglavlju su u toku.

Početna mjerila?

Crna Gora je u ovom poglavlju imala jedno početno mjerilo koje se odnosilo na izradu sveobuhvatne strategije za usklađivanje s pravnom tekovinom u oblasti kvalifikacija. Mjerilo je ispunjeno donošenjem Nacionalnog plana razvoja kvalifikacija za obavljanje regulisanih profesija s Akcionim planom 2013-2018.

Mjerila za zatvaranje?

Crna Gora intenzivno radi na ispunjavanju evropskih standarda i stvaranju uslova za zatvaranje ovog poglavlja, kroz ispunjavanje završnih mjerila:

1. Crna Gora usvaja i dostavlja Evropskoj komisiji listu regulisanih profesija u skladu s relevantnom pravnom tekovinom, precizirajući aktivnosti pokrivene svakom od profesija, kao i objašnjenje regulative

2. Crna Gora usklađuje sve studijske programe na kojima se stiču kvalifikacije za regulisane profesije u CG s zahtjevima Direktive 2005/36/EZ i njenim relevantim izmjenama

3. Crna Gora usvaja horizontalni zakon o uslugama kojim će se prenijeti Direktiva o uslugama 2006/123/EZ i da pokazuje dalji napredak u usklađivanju sektorskih propisa

4. Crna Gora donosi izmjene nacionalnog zakonodavstva u cilju ukidanja svih zahtjeva za državljanstvom za pristup i uživanje slobode pružanja usluga, izuzev zahtjeva za državljanstvom opravdanim i proporcionalnim sa članom 51 UFEU. Ove izmjene treba da budu primjenjive najkasnije datumom pristupanja.

Ključne aktivnosti sprovedene u okviru prvog završnog mjerila su bile donošenje Zakona o priznavanju profesionalnih kvalifikacija za obavljanje regulisanih profesija 27. jula 2018. godine i usvajanje Odluke o utvrđivanju Liste regulisanih profesija 22. novembra 2018. godine.

U odnosu na drugo završno mjerilo, Crna Gora je donijela Nacionalni plan razvoja kvalifikacija za obavljanje regulisanih profesija s Akcionim planom za period 2013 – 2018, koji sadrži pregled minimalnih uslova za obavljanje regulisanih profesija (za doktora medicine, specijalizacije iz oblasti medicine, medicinsku sestru – specijalistički studijski program „zdravstvena njega”, stomatologa, specijalizacije iz oblasti stomatologije, veterinara, babicu, farmaceuta i arhitektu). Po usklađenim programima već su upisane prve generacije studijskih programa Arhitektura, Medicina, Farmacija, Stomatologija i Visoka medicinska škola.

U cilju ispunjenja trećeg završnog mjerila, usvojen je Akcioni plan za transponovanje Direktive o uslugama na unutrašnjem tržištu za period 2015-2018. koji sadrži horizontalni zakonodavni i institucionalni okvir za implementaciju Direktive o uslugama, kao i vertikalni (sektorski) pregled zakonodavstva koje nije usklađeno sa Direktivom i administrativne rokove za izmjenu propisa u skladu sa članovima Direktive, dok je 16. oktobra 2017. godine usvojen Zakon o uslugama.

U odnosu na četvrto završno mjerilo, donijet je set zakona zakonodavstva u cilju ukidanja svih zahtjeva za državljanstvom za pristup i uživanje slobode pružanja usluga, uključujući: Zakon o advokaturi, Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o javnim izvršiteljima, Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o notarima, Zakon o sudskim tumačima i Zakon o izmjenama i dopunama zakona o posredovanju, a takođe je donijeta i Uredba o izmjenama i dopunama Uredbe o uslovima za obavljanje poslova zastupanja pred carinskim organom, čime su zaokružene aktivnosti za ispunjenje ovog mjerila.

Koje su aktivnosti u narednom periodu?

Ključne obaveze u pravcu zatvaranja poglavlja odnose se na aktivnosti u cilju uspostavljanja Jedinstvene kontakt tačke, kojom će biti omogućena elektronska registracija preduzeća i jednostavnost postupka osnivanja preduzeća i slobode pružanja usluga.

Institucije /organizacije koje učestvuju u pregovaračkoj grupi?

Pregovarač za poglavlje 3, kao i šef Radne grupe su iz Ministarstva ekonomije, dok je kontakt osoba za Radnu grupu 3 predstavnik Kancelarije za evropske integracije.

Institucije/organizacije koje učestvuju u radu Radne grupe su: Ministarstvo ekonomije, Ministarstvo javne uprave, Ministarstvo zdravlja, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Ministarstvo prosvjete, Ministarstvo saobraćaja i pomorstva, Ministarstvo rada i socijalnog staranja, Ministarstvu poljoprivrede i ruralnog razvoja, Uprava za inspekcijske poslove, Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost, Kancelarija za evropske integracije, Unija poslodavaca Crne Gore, Privredna komora Crne Gore, Zanatska komora Crne Gore, Inženjerska komora Crne Gore, Ljekarska komora Crne Gore, Famaceutska komore Crne Gore, Univerzitet Donja Gorica, Univerzitet Mediteran, Univerzitet Crne Gore i Nacionalno udruženje medicinskih sestara i babica Crne Gore.

Koja je korist za Crnu Goru od ovog poglavlja?

Poglavlje 3 donosi brojne benefite za građane Crne Gore, kako za pružaoce, tako i za korisnike usluga. Pristupanjem Crne Gore EU, crnogorskim fizičkim i pravnim licima će biti omogućeno slobodno pružanje usluga u svakoj državi članici EU, a da se pri tome u njima poslovno ne nastanjuju. Aktivnosti sprovedene u okviru poglavlja se ogledaju u poboljšanju biznis ambijenta, kroz pojednostavljenje procedura za izdavanje dozvola za registraciju preduzeća, i ukidanju prepreka za registraciju preduzeća. Olakšavanje procedura za osnivanje preduzeća bi trebalo da doprinese porastu investicija u našu zemlju, osnivanju novih preduzeća i otvaranju novih radnih mjesta. Otvaranje tržišta za preduzeća iz zemalja EU doprinijeće većoj konkurentnosti preduzeća, što bi trebalo da rezultira povećanjem kvaliteta usluga i povoljnijim cijenama istih.

Posebno je bitno istaći da će se kroz međusobno priznavanje profesionalnih kvalifikacija građanima Crne Gore omogućiti da obavljaju djelatnosti i pružaju usluge i u drugim zemljama EU.