U Strategiji informisanja javnosti o pristupanju Crne gore Evropskoj uniji 2014 – 2018, u uvodnom dijelu stoji “Imajući u vidu da u Evropsku uniju ulazi čitavo društvo, važno je u narednom petogodišnjem periodu uspostaviti komunikacione mehanizme i osmisliti aktivnosti koje treba da doprinesu većoj informisanosti, zainteresovanosti građana, ali i ostvarenju opšteg cilja – boljem razumijevanju procesa evropske integracije kod građana i obezbjeđenju podrške procesu pristupanja Crne Gore EU”.
Upravo informisanje i obrazovanje građana Crne Gore, iz najrazličitijih društvenih struktura, jedan je od stubova programa Evropskih integracija Centra za građansko obrazovanje (CGO). Na stotine donosilaca odluka ili aktivnih učesnika u oblikovanju politika koje su dio integracionih procesa su prošli obrazovne programe CGO-a u posljednjih 12 godina. Posljednjih godina, fokus je upravo na građanima koji nijesu tako direktno uključeni u proces u dijelu formulisanja politika ili odluka, ali na koje te politike i odluke imaju veliki uticaj.
Tako su predstavnici CGO-a tokom projekta “EU info bus na putu ka EU” (realizovan od decembra 2012. do oktobra 2013., uz podršku Komunikacionog budžeta Delegacije EU u Crnoj Gori i fondacije Friedrich Ebert), EU info busom simbolički obišli 6 crnogorskih opština – Cetinje, Danilovgrad, Kolašin, Mojkovac, Nikšić i Podgoricu – i u njima imali preko 45 pojedinačnih aktivnosti, objavili 9 dvojezičnih brojeva Evropskog pulsa – jedinog crnogorskog specijaliziranog časopisa za evropske integracije, 2 publikacije «O čemu pregovaramo i što nam pregovori sa EU donose» i «Crna Gora i EU: uloga i značaj medija u procesu evropskih integracija», 6 tematskih lifleta i ogroman broj promotivnih materijala – a sve u cilju povećanja znanja, stepena razumijevanja i podrške procesu pristupanja EU od strane građana Crne Gore, kroz jednu sveobuhvatnu edukativno-informativnu kampanju.
Kroz projekat “Međugeneracijsko učenje za evropsko aktivno građanstvo” (realizuje se od oktobra 2013. do novembra 2014., uz podršku programa Evropske unije Evropa za građane) sa partnerima iz Italije, Bugarske, Francuske, Švedske i Slovenije a kroz niz nacionalnih i međunarodnih radionica, i pratećih aktivnosti, dat je doprinos uspostavljanju međugeneracijskog dijaloga između onih koji su bili svjedoci rađanja Evropske unije i onih koji koji nijesu imali to iskustvo. Konkretnije, projekat pruža priliku najmlađim i najstarijim građanima da razmotre razloge koji stoje iza procesa evropskih integracija, podstaknu debatu o značaju politika EU za svakodnevni život građana, otpočnu međugeneracijski dijalog o uticaju evropskih vrijednosti, istovremeno osnažujući ciljne grupe znanjem neophodnim za aktivno učešće u demokratskim procesima Evropske unije.
U saradnji sa javnim servisom RTCG počela je i prva sezona kviza za srednjoškolce “Spremni za Evropu” (projekat se realizuje od decembra 2013 do septembra 2014 uz podršku Komunikacionog budžeta Delegacije EU u Crnoj Gori) a sa ciljem da podigne nivo informisanosti, znanja i zainteresovanosti učenika srednjih škola iz svih crnogorskih opština o razvoju EU, njenom načinu funkcionisanja i politika EU, kao i zahtjevima procesa pristupanja, i uz osvrt na bogato kulturno i umjetničko nasljeđe Evrope.
Zajednički imenitelj svih ovih, ali i brojnih drugih tekućih aktivnosti CGO-a, jeste jačanje javne podrške i legitimiteta procesa integracije Crne Gore u EU. Sprovođenje ovih aktivnosti je obilježila dobra saradnja NVO sektora, medija i vladinih organa, prije svih Ministarstva vanjskih poslova i evropskih integracija. Kroz direktnu komunikaciju sa građanima približavaju im se po određenim oblastima koje mijenjaju njihov svakodnevni život, karakter i složeni aspekte procesa evropskih integracija. U tom dijelu, upravo je učešće predstavnika MVPEI bilo snažna podrška svim ovim inicijativama.
Usklađivanje pravne tekovine jeste osnova procesa pridruživanja EU bez koje se ne može. Ali, primjena zapisanih i prihvaćenih normi može imati svoj puni uspjeh tek ako je crnogorsko društvo kao takvo, kroz svoje institucije, počne sprovoditi a građani živjeti evropske vrijednosti i standarde razvijenih evropskih demokratija. Principi evropskog građanstva postaće dominantni i to je suštinska težnja svih inicijativa bilo da svoj izraz imaju kao NVO, mediji, grupe građana, politički projekti, institucije sistem.
Putujući crnogorskim opštinama, predstavnici CGO-a su se uvjerili da su integracije neophodnost. Ne samo evropske integracije, već i crnogorske. Svi dijelovi crnogorskog društva moraju mnogo više međusobno sarađivati, mnogo više biti upućeni jedni na druge, upoznavati se i integrisati u zajednički evropski vrijednosni okvir. Ovi projekti su izazvali veliku pažnju građana, a osim efektnih poruka, njihov kvalitet bio je i u tome što podsticali dijalog, razmjenu argumenata, prenošenje informacija, znanja i vještina – a to je postulat na kojem se zasniva demokratizacija i evropeizacija svakog društva, pa i crnogorskog. Zato je važno da u nastupajućem periodu NVO sektor, mediji, institucije, itd. nastave još intezivnije da vode argumentovani i evropski i unutarcrnogorski dijalog. Na taj način će se najbolje komunicirati EU u Crnoj Gori, a posljedično i Crna Gora u EU.
Daliborka Uljarević, izvršna direktorka Centra za građansko obrazovanje (CGO)
