Crna Gora je u prvoj polovini 2024. godine gotovo u cjelosti usmjerila društveno-politički fokus na evropske integracije. Priliku, koja nam je pružena na početku mandata ove vlade, nijesmo propustili i okolnosti na unutrašnjem i vanjskom planu podredili smo isporučivanju rezultata. Intenziviranu komunikaciju sa čelnicima evropskih institucija koristili smo da prenesemo poruke čvrste odlučnosti da ćemo u dogovorenom roku ispuniti zacrtano.
Najveći dosadašnji izazov na integracionom putu bilo je ispunjavanje privremenih mjerila za poglavlja 23 i 24 (IBAR), ne samo zbog izazovnosti preduzimanja neophodnih koraka za njihovo ispunjavanje, već iz razloga što su svi preostali procesi stavljeni na čekanje dok se ta prepreka ne prevaziđe. Upravo zato, od početka mandata ove vlade svjedočili smo marljivosti i predanosti Vlade i Skupštine da se sve obaveze neophodne za dobijanje pozitivnog IBAR-a završe u rekordnom roku. Izrada zakonskih rješenja, konsultacije sa Evropskom i Venecijanskom komisijom, konstruktivne javne rasprave, efikasna reakcija Skupštine i jednoglasnost usvajanja je proces koji je u svega šest mjeseci smjestio Crnu Goru u fokus politike proširenja Evropske unije i obnovio naš imidž lidera u integracijama. Nedavno dobijanje pozitivnog IBAR-a bila je prekretnica u našim evropskim stremljenjima i nedvosmislen signal Evropske unije da ako budemo dorasli očekivanjima evropske agende, priznanje za rad neće izostati.
Posvećenost koja nas je vodila do uspjeha, neće iščeznuti ni u periodu pred nama kada ćemo morati obuhvatiti najširi krug društvenih činilaca kako bismo jedinstveno dali pečat završnoj fazi evropeizacije crnogorskog društva. Tu posljednju rundu već smo otpočeli i MEP je ušao u finalizaciju dinamičkog plana za zatvaranje preostalih poglavlja. Na ovaj način utemeljeno ćemo pretendovati da u 2026. godini isporučimo sve neophodno za ovaj proces. Prvi važan cilj kojem stremimo, nakon IBAR-a je zatvaranje nikada većeg broja poglavlja, što ćemo ostvariti već do kraja godine na narednoj međuvladinoj konferenciji u okviru mađarskog predsjedavanja Savjetom EU. Time ćemo zaključiti ovu godinu kao najuspješniju za evropski put Crne Gore do sada i postaviti čvrste temelje za punopravno članstvo najkasnije u naredne četiri godine.
Da bismo kao društvo uspješno prošli proces konsolidacije u funkcionalnu demokratiju vrijednu evropskog prefiksa, cijenim da je kao preduslov važno da građani razumiju kratkoročne i dugoročne benefite prilagođavanja evropskoj pravnoj tekovini, ali i da osjete korisnost članstva već kroz pristupni proces. Jasno je da je takav stav i evropskih partnera, koji afirmativan odnos prema integraciji država Jugoistočne Evrope u EU demonstriraju kroz različite fondove poput Instrumenta za reformu i rast Zapadnog Balkana. Plan rasta kojim se pospješuje konvergencija sa EU životnim standardom, za Crnu Goru je obezbijedio 383 miliona eura kojim će se finansirati inicijative iz reformske agende čiji je potencijal za društvenu transformaciju, posebno u dijelu razvoja ljudskog kapitala, neprocjenjiv. Uz to, bespovratnih 100 miliona eura namjenjenih za izgradnju druge dionice autoputa Princeza Ksenija služiće kao podsticaj za ravnomjeran ekonomski razvoj i stvaranje novog investicionog momentuma. Povoljnost naše pozicije u percepciji evropskih zalaganja za proširenjem dodatno potvrđuje i nedavno dobijenih šest grantova za zaštitu životne sredine i energetiku ukupne vrijednosti 75 miliona eura koje je EU odobrila za Crnu Goru u okviru Zapadnobalkanskog investicionog okvira (WBIF).
Sada kada smo učvrstili odnos sa evropskim partnerima, obnovili ulogu predvodnika u proširenju, postigli zavidan stepen jedinstva oko rada na evropskoj agendi, te pokazali da imamo jasnu viziju i orijentir od kojeg ne odstupamo, možemo biti optimistični da će, ako evropska integracija bude zavisila od objektivnih zasluga, Crna Gora izvjesno biti naredna članica Unije do 2028. godine.
Autorka: Maida Gorčević, ministarka evropskih poslova
