Dobijanjem statusa posmatrača u Evropskoj mreži za migracije, Crna Gora postepeno se približava evropskim tijelima, što je na fonu postepenog ubrzanja pristupnih pregovora i mjera rane integracije, ocijenio šef Radne grupe za poglavlje 24 Miloš Radonjić. Crna Gora time je postala aktivan učesnik u sprovođenju migracione politike EU, naglasili su u MUP-u. Značaj saradnje sa Evropskom mrežom za migracije potvrđuje pojačan priliv migranata tokom ove godine.
Za prvih 10 mjeseci ove godine na teritoriji Crne Gore registrovano je ukupno 6,937 migranata, dok je u istom periodu zbog nezakonitog prelaska granice prekršajno procesuirano 586 lica, pokazuju podaci MUP-a. Iz crnogorske Kancelarije Međunarodne organizacije za migracije, Eurokazu su kazali da se radi o pojačanom prilivu migranata u odnosu na prethodne dvije godine.
“Ukupan broj novih dolazaka 2021. je bio 3,336, a 2020. godine 2,856, te se u tekućoj godini bilježi značajan porast“, saopšteno je iz Međunarodne organizacije za migracije. Naveli su i da je najviše njih dolazilo iz Avganistana, Irana i Pakistana. „Zadržavaju se u prosjeku od dva do pet dana, a to umnogome zavisi od vremenskih prilika. Dešava se da odmah nakon procesa registracije nastave put ili ostanu jedan dan, a nekada i duže od pet“, ističu u Međunarodoj organizaciji za migracije, uz napomenu da u Odsjecima za prihvat stranaca koji traže međunarodnu zaštitu – Spuž i Božaj – ima ukupno 164 mjesta.
Ovi podaci, rastući pritisak na zapadnobalkansku migratornu rutu i osjetan porast broja ilegalnih migranata uzrokovan aktuelnom geopolitičkom situacijom i agresijom Rusije na Ukrajinu, naglašavaju značaj statusa posmatrača Crne Gore u Evropskoj mreži za migracije (EMN). U septembru ove godine potpisan je administrativni aranžman o uspostavljanju saradnje između Evropske komisije i Ministarstva unutrašnjih poslova u okviru EMN, čime je Crna Gora stekla status države posmatrača u toj mreži.
„Na ovaj način Crna Gora je dobila priliku da se upozna sa najboljom praksom u oblasti azila i migracija, kao i da iskoristi stručnost mreže u razvoju vlastitih sistema za upravljanje migracijama. Crna Gora je postala ravnopravan partner državama članicama u okviru EMN, kao i aktivan učesnik u sprovođenju migracione politike EU“, kazao je v.d. generalnog direktora Direktorata za evropske poslove, međunarodnu saradnju programe podrške u MUP-u Sergej Mučalica.
Šef Radne grupe za pripremu i vođenje pregovora o pristupanju Crne Gore Evropskoj uniji za poglavlje 24 – Pravda, sloboda i bezbjednost, Miloš Radonjić kazao je da upravljanje migracijama predstavlja jedno od najvažnijih pitanja u okviru tog pregovaračkog poglavlja, o čemu svjedoči i činjenica da je osam od ukupno 38 privremenih mjerila u ovom poglavlju posvećeno upravo migracijama i azilu.
„U svjetlu te činjenice, potpisivanje Administrativnog aranžmana o uspostavljanju saradnje između Evropske komisije i Ministarstva unutrašnjih poslova u okviru EMN-a ima izuzetan značaj, kako zbog jačanja ukupnog utiska o posvećenosti Crne Gore evropskim vrijednostima i pristupnim pregovorima, tako i zbog otvorenosti za saradnju na planu upravljanja migracijama, čime se, u konačnom, potvrđujemo kao konstruktivan partner na evropskom planu,“ naveo je Radonjić. Podvukao je da će EMN, kao važna platforma i koristan mehanizam za sagledavanje relevantnih podataka, istraživačkih studija i izvještaja, te razmjenu dobrih praksi, našoj državi poslužiti za jačanje otpornosti, kreiranje održive migracione politike, kao i unapređenje ukupnih kapaciteta u oblasti upravljanja migracijama.
„Dodatno, uz svijest o tome da brojni bezbjednosni izazovi zahtijevaju zajedničku akciju, u kojoj je neophodna tješnja saradnja EU i Zapadnog Balkana, Crna Gora se kroz članstvo u EMN postepeno približava evropskim tijelima, što je na fonu postepenog ubrzanja procesa pristupnih pregovora i mjera rane integracije koje predviđa nova strategija proširenja“, rekao je Radonjić.
EU je više od deceniju ključni partner Crne Gore u upravljanju migracijama. U Ministarstvu unutrašnjih poslova naglašavaju da je EU pružila nemjerljiv doprinos jačanju administrativnih i tehničkih kapaciteta Crne Gore u toj oblasti, te poboljšanju infrastrukture na pojedinim graničnim prelazima. Čelnik Direktorata za evropske poslove u MUP-u Sergej Mučalica kazao je da je kroz IPA 2015 realizovana sektorska budžetska podrška vrijedna oko 20 miliona kroz koju je poboljšana granična infrastruktura i pojačana bezbjednost granica. Mučalica je najavio da će se od naredne godine uz podršku EU implementirati dva projekta značajna za ovu oblast.
„Kroz IPA 2022 će se implementirati sektorska budžetska podrška za integrisano upravljanje granicom, vrijedna 15 miliona eura. Nadalje, tu je i regionalni projekat podrške upravljanju migracijama na Zapadnom Balkanu, kroz koji su takođe predviđena ulaganja u iznosu od 15 miliona. Planirano je da ovi projekti doprinesu jačanju tehničkih, kadrovskih i infrastrukturnih kapaciteta za nadzor granice“, objasnio je Mučalica.
Uz finansijsku podršku EU i tadašnjeg Ministarstva javne uprave, digitalnog duštva i medija, NVO „Pravni centar“ realizovala je, u partnerstvu sa organizacijom „Caritas“, projekat „Moj advokat-besplatna i profesionalna pravna pomoć u efikasnom pristupu pravima za migrante“, u periodu od 15. januara 2020. do 15. jula 2021. godine. Iz Pravnog centra, saopštili su, da je u okviru projekta 677 lica dobilo besplatnu pravnu podršku, 34 lica dobila su finansijsku podršku u plaćanju administrativnih taksi, dok je 38 stranaca zastupano u postupku odobravanja međunarodne zaštite pred upravnim organima i sudom. U toj NVO kazali su i da je, pored ostalog, obavljeno i 146 terenskih posjeta, te podijeljeno 350 paketa humanitarne pomoći ugroženim ciljnim grupama u 13 crnogorskih opština.
Benefiti saradnje sa Frontexom
Brojne benefite u upravljanju migracijama Crnoj Gori donijela je i saradnja s Frontexom. Iz MUP-a ističu da je Savjet EU 18. novembra ove godine usvojio Odluku o odobravanju otvaranja pregovora o novom sporazumu o statusu između Evropske unije i Crne Gore, Albanije, Srbije i Bosne i Hercegovine o operativnim aktivnostima koje Frontex sprovodi u ovim zemljama, što predstavlja dodatni iskorak ka jačanju saradnje naše zemlje sa ovom agencijom. V.d. generalnog direktora Direktorata za evropske poslove, međunarodnu saradnju programe podrške u MUP-u Sergej Mučalica je precizirao i da je na zahtjev Crne Gore, ove godine od strane Frontex-a vršena evaluacija sistema granične bezbjednosti Crne Gore. „Evaluacija je fokusirana na sistem elektronskog nadzora državne granice, poslove graničnih provjera, normativni okvir, materijalne i ljudske resurse, infrastrukturu, standardne operativne procedure i sistem obučavanja službenika. Evalucija je rezultirala preporukama koje će predstavljati temelj dalje reforme i unapređenja rada granične policije”, kazao je Mučalica.
Brisel prepoznao rezultate u upravljanju izbjegličkom krizom
U godišnjem izvještaju, Evropska komisija je prepoznala napore Crne Gore u oblasti upravljanja izbjegličkom krizom, konstatujući da je Crna Gora od svih zemalja Zapadnog Balkana primila proporcionalno najveći broj izbjeglica, napominju iz Ministarstva unutrašnjih poslova. Time su, kažu, prepoznati rezultati i potvrđena spremnost Crne Gore za upravljanje migracijama. Iz MUP-a podsjećaju da je u martu ove godine, nakon što je počeo rat u Ukrajini, Vlada donijela odluku o odobravanju privremene zaštite licima iz Ukrajine i, radi nadzora nad sprovođenjem te odluke, formirala Koordinaciono tijelo, koje čine predstavnici nadležnih organa državne uprave. Ubrzo po formiranju Koordinacionog tijela, Vlada je izdvojila 2.000.000 eura za potrebe sprovođenja Odluke o odobravanju privremene zaštite licima iz Ukrajine pa je Ministarstvo unutrašnjih poslova u avgustu sprovelo tender za obezbjeđivanje hotelskog smještaja na bazi punog pansiona i na taj način obezbijedilo smještaj za ukrajinske državljane u hotelima u Nikšiću i Sutomoru. „Od početka primjene Odluke o privremenoj zaštiti do 28.11.2022. godine ukrajinski državljani su podnijeli 7,276 zahtjeva za privremenu zaštitu, od čega je 4,841 žena i 2,435 muškarca. Ukupno je odobreno 6,533 zahtjeva za privremenu zaštitu“, kazao je v.d. generalnog direktora Direktorata za evropske poslove, međunarodnu saradnju programe podrške u MUP-u Sergej Mučalica.
EUROKAZ
Autorka: Bojana Milićević: novinarka RTCG