Imajući u vidu kandidatski status države za članstvo u Evropskoj uniji, a na osnovu člana 124 Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju, Evropska komisija je 26. aprila 2011. godine donijela zvaničnu Odluku o osnivanju Zajedničkog konsultativnog odbora (ZKO) između Crne Gore i Evropskog ekonomskog i socijalnog komiteta (EESC).
Formiranjem ovog tijela uspostavlja se napredniji nivo saradnje između države kandidata za članstvo u EU i tijela EU kojom se socijalni partneri i ostale organizacije civilnog društva pripremaju za buduću saradnju nakon stupanja u članstvo. ZKO je zadužen i za praćenje ekonomske i socijalne situacije u državi i procesa pregovora o pristupanju Crne Gore EU.
Cilj ovog Odbora je da omogući kvalitetnu platformu na osnovu koje će civilna društva Crne Gore i EU dati konkretne smjernice za efikasnije vođenje pregovaračkog procesa i bolje pozicioniranje civilnog društva prilikom reformi crnogorskog ekonomskog i političkog sistema. S tim u vezi, sjednice ZKO-a su posvećene najosjetljivijim i najizazovnijim temama pregovaračkog procesa kao što su: ljudska prava i slobode, sloboda medija, pravosuđe, zapošljavanje i socijalna politika, poljoprivreda itd.
Prilikom organizacije sastanka ZKO-a, organizator poziva sve zainteresovane nevladine organizacije koji se bave pitanjima predviđenim dnevnim redom Odbora da daju svoje mišljenje o napretku u određenoj oblasti.
Način funkcionisanja ZKO-a je u potpunosti prepušten njenim članovima, tj. civilnom društvu. Ministarstvo vanjskih poslova i evropskih integracija samo inicira osnivanje Odbora slanjem javnih poziva socijalnim partnerima i NVO-ima, koji imenuju svoje predstavnike.
Članovi crnogorske strane ZKO-a samostalno biraju kopredsjedavajućeg koji ima mandat na dvije i po godine. Odabir tema, pisanje zaključaka, organizacija sastanaka, izmjena kopredsjedavajućeg je u potpunosti u nadležnosti članova Odbora. Vlada ni na koji način nije uključena u proces donošenja odluka.
Osnivanje ZKO u Crnoj Gori je pohvaljeno i od strane Evropske komisije prilikom inauguralnog sastanka ZKO-a održanog 2. novembra 2012. godine, u Briselu.
ZKO se organizuje dva puta godišnje, jednom u Crnoj Gori, jednom u Briselu.
